Co to jest ryczałt i jakie ma stawki?

/w /by

Decydując się na założenie własnej działalności gospodarczej, polscy przedsiębiorcy muszą zdecydować, jaką dostępną formę opodatkowania wybrać. Do wyboru są dwie opcje – VAT oraz ryczałt. Ryczałt to odmiana podatku dochodowego. Nie jest on skomplikowany pod względem rozliczeń oraz formalności podatkowych – podatek płaci się od przychodu, bez pomniejszania go o koszty.

Ryczałt – co to jest?

Jest to jedna z dostępnych form opodatkowania. Opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych polega na tym, że podstawą, od której oblicza się podatek należny fiskusowi, jest przychód bez pomniejszania go o koszty jego uzyskania (w odróżnieniu np. od podatku liniowego czy skali podatkowej).

Jakie są stawki ryczałtu?

W 2023 obowiązują następujące stawki: 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12%, 12,5%, 14%, 15% i 17%.

  • 2% – najniższa stawka ryczałtu naliczana jest ze sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych z własnej uprawy, hodowli lub chowu, które zostały przetworzone w inny sposób niż przemysłowy.
  • 3% – stawka ryczałtu przeznaczona dla działalności gastronomicznej (z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%), usługowej w zakresie handlu lub np. z usług związanych z produkcją zwierzęcą czy z działalności rybaków morskich i zalewowych w zakresie sprzedaży ryb i innych surowców pochodzących z własnych połowów.
  • 5,5% – stawka ryczałtu w przypadku przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym (ładowność powyżej 2 ton) oraz prowizje uzyskane z działalności handlowej w zakresie sprzedaży znaczków do biletów miesięcznych, jednorazowych biletów komunikacji miejskiej czy znaczków pocztowych.
  • 8,5% – z działalności usługowej (w tym przychody z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%), ze świadczenia usług związanych ze zwalczaniem pożarów oraz zapobieganiem pożarów, ze świadczenia usług w zakresie edukacji oraz związanych z działalnością bibliotek, archiwów, muzeów itp. oraz z działalności polegającej na wytwarzaniu przedmiotów z materiału powierzonego przez zamawiającego.
  • 8,5% od kwoty 100 tys. zł oraz 12,5% od nadwyżki ponad 100 tys. zł z tytułu przychodów osiągniętych w ramach umowy najmu, poddzierżawy itp. (obejmuje to m.in. usługi związane z zakwaterowaniem, usługi najmu i obsługi nieruchomości, wykonywania badań naukowych i prac rozwojowych czy wynajmu i dzierżawy samochodów i pojazdów).
  • 10% – ze świadczenia usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek oraz z odpłatnego zbycia praw majątkowych lub nieruchomości.
  • 12% – ze świadczenia usług związanych z wydawaniem pakietów gier komputerowych (oprócz gier w trybie online), oprogramowania systemowego i użytkowego oraz oprogramowania komputerowego pobieranego z Internetu (z wyłączeniem pobierania oprogramowania w trybie on-line), a także usług związanych z doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego.
  • 14% – ze świadczenia usług w zakresie opieki zdrowotnej, usług architektonicznych i inżynierskich oraz w zakresie specjalistycznego projektowania.
  • 15% – stawka ryczałtu w przypadku przychodów osiąganych ze świadczenia usług m.in. w zakresie reprodukcji komputerowych nośników informacji, pośrednictwa ze sprzedaży motocykli i części, magazynowania i przechowywania cieczy i gazów czy towarów w strefach wolnocłowych, z pośrednictwa w sprzedaży hurtowej, a także usług związanych z rozrywką i rekreacją, ze sportem, z usług reklamowych, fotograficznych czy tłumaczeń pisemnych i ustnych itd.
  • 17% – najwyższa stawka ryczałtu, która naliczana jest od przychodów uzyskanych w zakresie wolnych zawodów.

Kiedy można stracić prawo do ryczałtu?

Istnieją pewne sytuacje, w których przedsiębiorcy mogą utracić prawa do ryczałtu. Przykładowo, jest to możliwe w wypadku, gdy przedsiębiorca rozliczający się ryczałtem dokona transakcji, która zabrania korzystania z tej formy opodatkowania lub w momencie, gdy działalność przedsiębiorcy wygeneruje dochód w danym roku, który przekracza 2 mln euro. Wtedy przedsiębiorca jest zmuszony do przejścia na zasady ogólne czy podatek liniowy. W przypadku zabronionej przy tej formie opodatkowania transakcji sytuacja ta ma miejsce natychmiast, a z kolei w przypadku przekroczenia limitu dochodu zmiana obowiązuje od nowego roku podatkowego.